Hình ảnh phát triển khối u trong cá ngựa vằn đã tiết lộ bằng cách nào những tế bào ung thư mới hình thành có khả năng kết hợp với hệ miễn dịch trong việc truyền bệnh, từ đó giúp tìm ra các liệu pháp trị liệu tiềm năng trong việc loại bỏ ung thư giai đoạn sớm ở người. Sử dụng các dấu hiệu huỳnh quang khác nhau, các nhà khoa học thuộc đại học Bristol đã đánh dấu tế bào miễn dịch và tế bào hình thành khối u trong cá ngựa vằn phát huỳnh quang để theo dõi hành vi và sự tương tác nhờ hình ảnh từ các tế bào sống.
Kết quả này là sự hợp tác của các trường tại Anh (Đại học Bristol và Đại học Manchester) và Italy (Viện Bệnh học phân tử, Milan) được đăng tải trên mạng , tạp chí mở PLoS Biology.
Kiểm tra cho thấy tế bào ung thư ít tăng sinh nếu bạch cầu có thể bị ngăn cản không tiếp xúc với tế bào tiền ung thư, cho thấy rằng bạch cầu là tế bào miễn dịch có khả năng đẩy mạnh bệnh bằng việc cung cấp một số dấu hiệu tăng trưởng. Điều thú vị là những hợp chất hóa học này hoạt động như cầu nối giữa hai tập hợp tế bào, ở đây là hydrogen peroxide – thường được dùng như các chất loại nhiễm, diệt khuẩn, nhưng cũng là một sản phẩm tự nhiên từ quá trình chuyển hóa của cơ thể. Giáo sư Paul Martin tại đại học Bristol cho biết: “Bằng cách hình ảnh hóa sự tương tác sớm nhất giữa các tế bào ung thư và môi trường chủ, chúng ta thấy rằng thậm chí từ giai đoạn sớm nhất, khối u không chỉ tránh việc bị phá hủy bởi hệ thống miễn dịch mà chúng còn hợp tác với hệ thống miễn dịch để giúp đỡ, hỗ trợ cho sự tăng sinh của chúng”.
Nhóm này sử dụng phương pháp mở gen ung thư người HRAS trong phần tế bào đặc trưng trên da (melanocytes) của phôi cá ngựa vằn giai đoạn sớm. Các nhà nghiên cứu điều chỉnh những giờ và ngày đầu trong giai đoạn phát triển và khi phôi tăng trưởng, một số tế bào bị gây ung thư bằng HRAS. Những tế bào được chuyển này thu hút các tế bào miễn dịch tự nhiên. Kết quả tương tự thu được khi chèn HRAS vào tế bào tiết chất nhầy và thử nghiệm với gen ung thư khác, SRC.
Đoạn phim của các nhà nghiên cứu cho thấy các tế bào miễn dịch bao bọc các tế bào ung thư để tiêu diệt chúng. Tuy nhiên, những tế bào khác hình thành sợi dây liên kết tế bào chất nối chúng với các tế bào ung thư và trong một số trường hợp những tế bào ung thư kéo tế bào miễn dịch trở về khi chúng bắt đầu rời khỏi vùng đó. Để xem xét liệu khối u tránh khỏi sự phá hủy hay thật sự hợp tác với các tế bào miễn dịch, các nhà nghiên cứu khóa đáp ứng miễn dịch theo 3 cách khác nhau: ngăn cản sự phát triển của tế bào miễn dịch trong 3 ngày đầu của sự phát triển phôi, và sử dụng 2 chiến lược để hạn chế sự sản xuất hydrogen peroxide. Trong mỗi trường hợp các tế bào miễn dịch thất bại trong việc di chuyển đến vị trí ung thư. Và mỗi lần đáp ứng miễn dịch bị khóa, ít tế bào ung thư được hình thành nhiều hơn.
Giáo sư Martin cho biết thêm: “đoạn phim về phôi cá ngựa vằn cho chúng ta thấy cái nhìn đầu tiên bằng cách nào tế bào miễn dịch cảm ứng và sau đó đối đầu với giai đoạn sớm của ung thư. Giờ đây chúng ta có thể nhìn sâu hơn để khám phá tại sao tế bào miễn dịch dường như giúp đỡ sự tăng trường của những tế bào ung thư non trẻ và tìm ra cách hướng dẫn những tế bào miễn dịch tìm và tiêu diệt hiệu quả hơn.”
Tố Nhi
(Theo Sciencedaily 12/2010)
