Tháng 12 năm 2010 các nhà khoa học thuộc Cincinnati Children’s Hospital Medical Center đã công bố trên tạp chí Nature công trình chuyển tế bào gốc thành mô ruột nhằm nhắm đến liệu pháp ghép ruột trong điều trị các bệnh như viêm ruột non, nhiễm trùng ruột hay hội chứng ruột ngắn. Nhóm nghiên cứu của tiến sĩ Wells và Jason Spence sử dụng hai loại tế bào gốc đa tiềm năng là tế bào gốc phôi người (human embryonic stem cells, hESCs) và tế bào gốc đa tiềm năng cảm ứng từ tế bào da người được tái lập chương trình (induced pluripotent stem cells, iPSCs). Nhóm nghiên cứu hi vọng ứng dụng rộng rãi iPSCs trong liệu pháp ghép ruột bởi iPSCs được tạo từ chính tế bào của bệnh nhân do đó tránh được hiện tượng thải loại. Bước đầu nhóm này đã hình thành được mô ruột có đầy đủ các tế bào cơ bản đặc trưng cho ruột như tế bào biểu mô ruột, tế bào Goblet, tế bào Paneth và tế bào nội tiết ruột bằng cách xử lí các tế bào gốc đa tiềm năng với các hóa chất và protein tương tự như quá trình phát triển ruột ở phôi người. Bước đầu tiên, tế bào gốc đa tiềm năng được cảm ứng để chuyển thành tế bào nội bì. Sau đó, các tế bào nội bì được xử lí với các nhân tố tăng trưởng và hóa chất để chuyển thành loại tế bào ruột của phôi gọi là tế bào tiến thân Hindgut. Các tế bào này được nuôi cấy trong hệ thống nuôi cấy tế bào tiền ruột để thúc đẩy chúng phát triển thành ruột. Sau 28 ngày, các tế bào gốc đa tiềm năng ban đầu đã hình thành nên một cấu trúc mô giống mô ruột hoàn chỉnh về cấu trúc không gian ba chiều, chứa các tế bào đặc trưng của ruột, có khả năng tiếp tục trưởng thành, thực hiện được chức năng hấp thu dinh dưỡng, tiết enzyme tiêu hóa tương tự như ruột người bình thường và có chứa cả những tế bào gốc ruột. Hiện tại nhóm nghiên cứu đang cộng tác với các nhóm khác để tiến hành thí nghiệm ghép các mô này vào động vật mô hình bệnh ruột ngắn từ đó tiến hành ứng dụng cấy ghép trên người. Thành công của nghiên cứu chuyển tế bào gốc đa tiềm năng thành mô ruột đưa đến tiềm năng ứng dụng to lớn như tìm hiểu quá trình phát triển của ruột, điều trị bệnh liên quan đến ruột bằng liệu pháp ghép cơ quan, thử nghiệm thuốc…
Dương Thanh Thủy
(Theo Sciencedaily 12/2010)
