Author: tcnhat

Nhóm nghiên cứu thuộc khoa Y Đại học Colorado và Trung tâm Y khoa Đại học Rochester đã tạo ra bước đột phá mới trong nghiên cứu điều trị tổn thương cột sống đồng thời mở ra tiềm năng điều trị những bệnh khác liên quan đến tổn thương hệ thống thần kinh trung ương. Nhóm nghiên cứu sử dụng tế bào astrocyte (tế bào hình sao, là loại tế bào chính trong hệ thần kinh trung ương) được thu nhận từ tế bào gốc người và ghép chúng vào mô hình chuột tổn thương cột sống. Các tế bào này không chỉ sửa chữa những sai hỏng cho hệ thần kinh mà còn giúp chuột hồi phục được khả năng vận động.

Các tế bào tiền thân tế bào thần kinh đệm được sử dụng để biệt hóa thành 2 loại tế bào hình sao bằng cách bật, tắt các tín hiệu nội bào khác nhau. Khi ghép cả hai loại tế bào hình sao này vào chuột, nhóm nghiên cứu nhận thấy chỉ có 1 loại tế bào hình sao BMP có tác động hồi phục tổn thương cột sống rõ rệt (tăng 70% trong việc bảo vệ thần kinh cột sống khỏi tổn thương, thúc đẩy sợi thần kinh phát triển, hồi phục khả năng di động) trong khi loại tế bào CNTF còn lại không có tác dụng. Điều này chứng tỏ các loại tế bào hình sao là khác nhau dù được thu nhận từ cùng một quần thể tế bào tiền thân của người và có tác động hoàn toàn khác nhau trong việc thúc đẩy sửa chữa tổn thương hệ thống thần kinh trung ương. Hiện nay, nhóm tác giả đang tiếp tục nghiên cứu vì sao tế bào hình sao BMP có tác dụng tốt hơn hẳn tế bào CNTF, đồng thời cũng thử nghiệm ghép tế bào hình sao người trên các mô hình tổn thương tủy sống khác nhau, ở các giai đoạn khác nhau.

(Theo Science Daily)

Dương Thanh Thủy

Về mặt lý thuyết, phôi thai đang phát triển với hệ thống miễn dịch chưa trưởng thành nên là mục tiêu hứa hẹn cho liệu pháp ghép tế bào, vì nguy cơ đào thải mảnh ghép thấp và tránh được việc cần phải có liệu pháp ức chế miễn dịch lâu dài. Tuy nhiên, hầu hết những cố gắng trước đây để ghép tế bào gốc máu vào phôi thai người đều chưa thành công. Điều thú vị trong nghiên cứu này là chính hệ thống miễn dịch của mẹ mới là tác nhân chính. Ban đầu, những nhà nghiên cứu kiểm tra thành phần tế bào của máu bào thai chuột và tìm thấy một tỉ lệ lớn tế bào máu có nguồn gốc từ mẹ (chiếm đến 10%, là tỉ lệ cao nhất so với bất kì cơ quan nào khác của thai nhi) trong bào thai. Tỉ lệ quá lớn không mong đợi của tế bào từ mẹ trong máu bào thai đưa đến giả thuyết có thể chính tế bào mẹ gây ra đáp ứng miễn dịch tác động đến hiệu quả ghép tế bào gốc.

Để nghiên cứu sâu hơn giả thuyết này, nhóm nghiên cứu ghép tế bào gốc máu có nguồn gốc từ chủng chuột thứ hai mà không tương hợp với cả chuột mẹ và phôi thai vào phôi chuột. Sau khi ghép, nhận thấy dòng tế bào T, nhân tố tác động chính trong đáp ứng miễn dịch, từ mẹ di chuyển vào bào thai, mà chính điều này sau đó dẫn đến thải loại mảnh ghép. Tuy nhiên, nếu loại bỏ tế bào T từ cơ thể chuột mẹ trước khi đem ghép thì gần như 100% các bào thai được tiêm tế bào ghép chấp nhận tế bào được ghép, điều này chỉ ra rằng chính tế bào T từ mẹ đóng vai trò chính yếu trong việc khởi sự thải loại. Cuối cùng, các nhà nghiên cứu ghép tế bào gốc tương hợp với mẹ vào bào thai, kết quả đạt được tỉ lệ thành công rất cao.

Ở bước tiếp theo, nhóm nghiên cứu sẽ xác nhận lại là những phát hiện này có tương tự ở  người hay không và cũng sẽ kiểm tra chính xác bao nhiêu tế bào T gây ra thải loại miễn dịch. Từ đó hướng đến việc sử dụng các loại tế bào gốc khác để điều trị mọi căn bệnh từ rối loạn thần kinh đến rối loạn cơ cho người ngay từ trước khi sinh.

(Theo Science Daily)

Dương Thanh Thủy

Các nhà nghiên cứu King’s College London vừa mới khám phá ra rằng các tế bào gốc ung thư bạch cầu có thể được chuyển biệt hóa thành các tế bào ở giai đoạn tiền ung thư thông qua việc ức chế một protein được gọi là beta-catenin. Họ cũng thấy rằng các tế bào này có khả năng kháng lại các biện pháp điều trị, tuy nhiên khi protein beta-catenin bị ức chế, chúng trở nên nhạy cảm với các liệu pháp điều trị.

Vai trò của protein beta-catenin trong quá trình phát triển và sự kháng thuốc của các tế bào gốc máu ở bệnh bạch cầu cho đến nay vẫn chưa được biết rõ. Trong các nghiên cứu mới đây do Hiệp hội Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (Association for International Cancer Research-AICR), Hiệp hội Nghiên cứu Ung thư Anh Quốc (Cancer research UK) và Hiệp hội Kay Kendall Leukaemia công bố rằng protein beta-catenin đóng vai trò quan trọng và được xem là mục tiêu cho các liệu pháp chữa trị bệnh bạch cầu tiềm năng.

Các nhà khoa học nhận thấy rằng ở một số trường hợp ung thư máu, tế bào gốc ung thư bạch cầu là các thể đột biến gene MLL. Tỷ lệ này chiếm 70% ở trẻ em và 10% ở người lớn. Chỉ khoảng 50% các bệnh nhân nhi sống sót khi điều trị bằng liệu pháp anti-leukaemia.

Để nghiên cứu sự phát triển của bệnh, nhóm nghiên cứu thuộc Đại học King đã tiến hành các thí nghiệm tìm hiểu quá trình biệt hóa của các tế bào gốc tiền ung thư bạch cầu thành các tế bào gốc ung thư bạch cầu. Các tế bào gốc ung thư bạch cầu này là nhân tố duy trì bệnh và có thể cảm ứng gây tái phát bệnh. Các nghiên cứu trên chuột cho thấy các tế bào tiền ung thư bạch cầu đã hình thành các tế bào gốc ung thư bạch cầu, cảm ứng bệnh ung thư bạch cầu, và đồng thời hoạt hóa protein beta-catenin. Thông qua việc ức chế protein beta-catenin ở các tế bào gốc ung thư bạch cầu làm giảm sự tăng sinh các tế bào ung thư bạch cầu, trì hoãn sự tàn phá của bệnh và chuyển ngược các tế bào gốc thành các tế bào ở giai đoạn tiền ung thư bạch cầu. Mặt khác, khi các protein beta-catenin bị bất hoạt ở chuột để chuyển thành các tế bào tiền ung thư bạch cầu, các con chuột này không phát triển thành bệnh ung thư bạch cầu, mặc dù các tế bào này vẫn mang đột biến gene MLL.

Các nhà nghiên cứu đã và đang tiếp cận các nghiên cứu trên người nhắm vào protein beta-catenin. Họ cho rằng khi ức chế protein này ở các tế bào ung thư bạch cầu mang đột biến MLL, các tế bào này bị giảm khả năng tăng sinh và tự làm mới. Đây cũng là mục tiêu tiềm năng trong việc thiết kế thuốc cho các liệu pháp điều trị bệnh ung thư bạch cầu.

(Theo King College Newspaper)

Nguyễn Thị Minh Nguyệt

Nhóm nghiên cứu do giáo sư Mien-Chie Hung đứng đầu vừa công bố phát hiện protein EZH2, protein đóng vai trò chủ yếu trong quá trình làm mới tế bào gốc, cũng thúc đẩy sự phát triển của tế bào gốc ung thư vú khi nó được sản xuất quá mức trong các tế bào này. Công trình này được tiến hành tại Trung tâm Ung thư MD Anderson đại học Texas và được đăng trên các tạp chí Cancer Cell và Nature Cell Biology. Đồng thời, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện ra hai loại thuốc có khả năng khóa các con đường khởi phát khối u liên quan đến EZH2.

EZH2 khóa khả năng sửa chữa tổn thương DNA của tế bào

Phân tử làm tăng khả năng tự làm mới, tồn tại và tăng sinh của tế bào gốc ung thư vú có thể được khởi phát bởi tình trạng “đói oxy” của mô ung thư. Tình trạng thiếu hụt oxy ở mô ung thư kích thích sự biểu hiện vượt mức của EZH2. Lượng lớn EZH2 tác động xấu đến quá trình sản xuất những protein quan trọng liên quan đến việc sửa sai DNA. Những nhiễm sắc thể sai hỏng không được sửa chữa sẽ khuếch đại quá trình sản xuất RAF1, gây ra dòng thác phân tử kích thích các tế bào khởi sự ung thư vú hoạt động mạnh mẽ. Tế bào gốc ung thư vú có thể thu nhận được từ các tế bào ung thư sơ khai dựa trên sự hiện diện protein bề mặt CD44 và sự biểu hiện mức thấp hay không biểu hiện CD24 ở các tế bào khối u. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng sự biểu hiện mức cao EZH2 trong tế bào gốc ung thư vú làm giảm lượng chất ức chế khối u, RAD1, đồng thời làm tăng số lượng tế bào khởi phát khối u trong môi trường nuôi cấy. EZH2 biểu hiện mạnh và RAD1 giảm do thiếu hụt oxy trong môi trường khối u làm hoạt hóa protein HIF1a. HIF1a hoạt hóa gene EZH2 bằng cách gắn vào vùng promoter của gene. Khi RAD1 không thể sửa sai, RAF1 được khuếch đại khơi mào con đường MEK-ERK-β-Catenin.

Hai loại thuốc làm giảm quần thể tế bào gốc ung thư vú

Nhóm nghiên cứu tiến hành kiểm tra hiệu quả của năm loại thuốc kháng ung thư đối với tế bào ung thư vú trong nuôi cấy in vitro và đối với mảnh mô của bệnh nhân ung thư vú trên mô hình chuột. Kết quả cho thấy Sorafenib hay còn gọi là Nexavar, nhân tố ức chế RAF, hạn chế tế bào gốc ung thư và khóa quá trình hình thành khối u tốt hơn những loại khác. Do Sorafenib ức chế nhiều đích tác dụng nên các nhà nghiên cứu kiểm tra một loại thuốc đang được thử nghiệm là AZD6244. Thuốc này ức chế chuyên biệt kinase MEK-ERK được khởi động bởi RAF1, bất hoạt EZH2 và khóa sự hình thành mammosphere.  Thuốc ức chế tế bào khởi phát ung thư vú gợi ra những liệu pháp liên quan tới chất ức chế RAF1-ERK để ngăn cản quá trình phát sinh ung thư vú. AZD6244 đang được kiểm tra trong thử nghiệm lâm sàng, hứa hẹn về khả năng tiêu diệt tế bào gốc ung thư.

(Theo Science Daily)

Dương Thanh Thủy